Charmante weetjes over champagne
Alvorens het glas te heffen op Wereldchampagnedag, ontkurken we enkele charmante weetjes over champagne. Wie iets viert met een gepersonaliseerde fles champagne van Make Your Own Spirit, weet zeker dat het om het echte spul gaat. Verkies je de eerste de beste fles schuimwijn uit de supermarkt, dan is het echter juist om daaraan te twijfelen. Die term is namelijk Europees beschermd en aan strikte productievoorwaarden gebonden. Nog iets dat weinigen weten is dat er vele flessen ontploft zijn alvorens de Franse keldermeesters uit de middeleeuwen door hadden hoe ze de kenmerkende bubbels in hun wijn konden krijgen.
Eerst en vooral: echte champagne voldoet aan twee voorwaarden:
- hij is geproduceerd is in de gelijknamige Champagne-regio in Noordoost-Frankrijk.
- dat is gebeurd volgens de méthode traditionelle.
Op het etiket van elke andere mousserende wijn mag het woord champagne niet voorkomen. Zo staat het in de Europese Appelation d’Origine Protégée.
Sovjetchampagne
Aan de bescherming van de term champagne vegen ze in Letland en Rusland vierkant hun voeten. De Letse wijnbouwers zijn immers de mening toegedaan dat de Franse overheid tsaar Lev Golytsin een oneindige toestemming verleend zou hebben om hun varianten als Sovjetchampagne te verkopen.
Vladimir Poetin heeft vorige zomer dan weer een wet ondertekend, die toestaat dat elke Russische mousserende wijn gewoon champagne mag heten. Dat is zijn manier om de Russische wijnsector, die ironisch genoeg voornamelijk op de Krim gevestigd is, te ondersteunen. Daarmee schopte hij nogmaals tegen de schenen van het Champagnecomité, de beroepsvereniging die de belangen van de champagne behartigt. Zij ijveren er al langer voor dat de EU de bescherming scherper controleert en de Russische wet neigt helaas naar het tegenovergestelde. Van een bruisende soap gesproken!
De traditionele methode om champagne te maken
Goed, voorwaarde twee dan. De eerste stap van de méthode traditionelle is dezelfde als voor elke wijn: een basismengsel maken van de druivenrassen en het jaartal naar keuze. Daarin kan de champagnemaker creatief zijn al naargelang de smaak die hij voor ogen heeft. Het wijnhuis waar Make Your Own Spirit mee samenwerkt kiest in de Côte de Bars bijvoorbeeld voor 100% blauwe druiven, de pinot noir, van het oogstjaar 2018 te gebruiken. Eigen aan de méthode traditionelle is dat er gisting op fles plaatsvindt, zodat er koolzuurgas vrijkomt en de wijn bubbels krijgt. Om dat proces te starten, voegt de wijnmaker na het bottelen extra gist en in wijn opgeloste rietsuiker toe aan de fles en sluit ze af met een kroonkurk.
Waarom met een kroonkurk? In deze fase van de methode, komt er tijdens de zo belangrijke tweede gisting op fles flink wat druk op de kurk. Bij de allervroegste pogingen om champagne bruisend te maken, ging het in de 15e eeuw explosief mis. De flessen ontploften in de kelder onder de druk van het koolzuur. De oervader van de champagne, de monnik Dom Pérignon, was de eerste die het proces kon controleren. Zijn geheim ging echter verloren. Alleen keldermeesters mochten zijn werkwijze kennen en gaven het pas op late leeftijd door aan hun opvolgers. Toen er één onverwachts kwam te gaan, had die de kans nog niet gekregen om zijn opvolger in te wijden. Daarom moesten de volgende generaties creatief zijn om het ontploffingsgevaar te omzeilen en dat doen de huidige champagnebrouwers dus met een kroonkurk.
Draaien en dan spektakel
Na de wettelijke termijn van 60 dagen in een koele kelder, plaatst de wijnboer de flessen met de hals schuin naar beneden gericht in speciaal daarvoor gemaakte rekken gedurende minstens 13 maanden. Op gezette tijdstippen, draait hij de flessen een kwartslag om het bezinksel optimaal te laten vormen en afzakken in de flessenhals. Dat draaien heet in vaktermen de remuage.
Na de remuage, gebeurt er iets spectaculairs. De flessenhals vol met bezinksel wordt bevroren en de kroonkurk mag eraf. De gistprop floept onder druk van het koolzuur de fles uit, wat de Fransen de dégorgement noemen. Daarbij ontsnapt er een kleine hoeveelheid wijn uit de fles, dus vult de wijnboer die opnieuw aan met suikerwijn, al naargelang de zoetheid die hij voor ogen heeft
Die bijvulmix heet de liqueur d’expédition en is opnieuw een recept eigen aan het huis. Make Your Own Spirit’s wijnboer kiest voor een bijvulling met minder dan 12 gram suiker per liter. Vandaar het tussenvoegsel ‘brut’. Vanaf een hogere hoeveelheid, zou het sec geweest zijn. Eenmaal bijgevuld gaat de definitieve kurk op de fles, evenals het uit ijzerdraad vervaardigde omhulsel, oftewel de muselet. Tijdens de laatste rijpingsperiode moet de wijnmaker erop toezien dat er geen derde gisting plaatsvindt.
Natuurlijke bubbels
Vanwege dat lange proces, is echte champagne een centje duurder. Daartegenover staat wel dat de bubbels puur natuur zijn en bijvoorbeeld fijner prikkelen dan in frisdrank. De smaakkwaliteit en de aroma’s die champagne vrijgeeft zijn eveneens krachtiger dan bij imitaties. Of zoals onze wijnboer het altijd zegt: “Onze regio is voor de champagne, wat pinot noir is voor Bourgondië: gulzig, fruitig en met karakter.” Dat zal je in de Champagne Brut Pinot Noir van zijn wijnhuis zeker proeven. Het aroma ademt een zeer krachtige adem van frisse fruitigheid uit. De bubbels zijn pittig en je proeft voornamelijk rood en geel fruit. De textuur ten slotte is eerder vlot, zodat het een gastronomische plezierwijn is. Perfect als aperitief of bij rood vlees.
Bubbels met persoonlijkheid
Weinigen kunnen zeggen dat ze op zo’n fles authentieke, volgens alle regels van het vak gerijpte champagne hebben gestaan. Jouw vrienden, echtgenoot, getuige, peetvader of eender wie je een plezier doet met bubbels, kan die eer wel krijgen. Via de online designtool van Make Your Own Spirit giet je het etiket in de vorm die bij de persoon in kwestie past.